İş Hukuku Nedir? İş Hukukuna İşe İade Davası Nedir? Bu soruların cevaplarını, Ankara İş Hukuku Avukatı Elif Buyurgan cevaplıyor.
İŞ HUKUKU
İş Hukuku nedir?
İş Hukuku; iş, işçi, işveren konularını ele alan hukuk dalıdır ve bu konuda işçi ve işveren arasında ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkları düzenlemek amacıyla vardır
İş Hukukunda İşçinin borçları nelerdir?
- Çalışma borcu
- Sadakat borcu
- İşyeri kurallarına uyma borcu
İşverenin borçları nelerdir?
- Ücret Ödeme Borçları
- İşçinin Kullanacağı Araç ve Gereç Malzeme ve Donanımı Temin Etme Borcu
- Eşit Davranma Borcu
- İşçiyi Koruma Borcu
- Doğum İzni Borcu
- İşverenin Oda ve Yurt Açma Borcu
İş Hukukunun Özellikleri Nelerdir?
- İşçinin korunması ön plandadır.
- İşçi lehine yorum geçerlidir.
- İşinin kişiliği önem taşır.
- Yönetime katılmak kısmen de olsa mümkündür.
- Karma nitelikli bir hukuk dalıdır.
İş Hukukunda İşçi, İşveren, İşveren vekili ve Alt işveren tanımları
İşçi kime denir?
İş kanunumuzda; “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denir” biçiminde tanımlamıştır. Bir kimseye işçi denilebilmesi için, o kimsenin işverene ait işyerine gelip çalışması gerekmemektedir. İşçi, hizmet sözleşmesinin tarafı olarak işverenin göstereceği işte çalışmalıdır. Bu çalışma bedensel yada zihinsel faaliyet şeklinde olabilir. Ayrıca İş Kanunu’na göre, ancak ücret karşılığı çalıştırılan kimse işçi olarak nitelendirilmektedir. Ücret, ilke olarak hizmet sözleşmesinde de ana unsurunu oluşturmakta; ücreti belirlemeden hizmet sözleşmesi yapılmasından söz etmenin imkanı bulunmamaktadır.
İşveren kime denir?
Bir iş sözleşmesine dayanarak işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren denilmektedir.
İşveren Vekili kime denir?
İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir. İşveren vekilinin bu sıfatla işçilere karşı faaliyette bulundukları işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan asıl işveren sorumlu olacaktır. İşveren vekili, işverence kendisine verilen yetki sınırları içinde işvereni temsil eder. Buna karşılık kendisine yetki verilmeden işveren vekilince yapılan işlemlerden işveren sorumlu değildir.
Alt İşveren kime denir?
Bir işverenden işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları ifade etmektedir.
Asıl işveren – alt işveren ilişkisi nedir?
Asıl işveren alt işveren ilişkisinin kurulabilmesi için; asıl işverenin işyerinde mal veya hizmet üretimi işlerinde çalışan kendi işçilerinin de bulunması gerekir. Alt işverene verilen iş, işyerinde mal veya hizmet üretimine ait yardımcı işlerden olmalıdır. Alt işveren, üstlendiği iş için görevlendirdiği işçilerini sadece o işyerinde aldığı işte çalıştırmalıdır. Alt işverene verilen iş, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin bir iş olmalıdır. Esas işe bağlı ve esas iş sürdüğü sürece devam eden bir iş olmalıdır. Alt işveren daha önce o işyerinde çalıştırılan bir kimse olamaz. Ancak daha önce o işyerinde çalıştırılan işçinin ayrıca tüzel kişi şirketin ya da adi ortaklığın hissedarı olması, alt işveren ilişkisi kurmasına engel teşkil etmez.
İş Sözleşmesi nedir?
İş sözleşmesi, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre bir çalışan ve bir işveren arasında kurulan iş ilişkisine dayalı, işçinin iş görmeyi, işverenin de bu işe karşılık ücret ödemeyi taahhüt ettiğini gösteren sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tabi değildir. Süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur.
İş Sözleşmesi türleri nelerdir?
- Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi
- Belirli Süreli İş Sözleşmesi
- Kısmi Süreli İş Sözleşmesi (Part Time)
- Tam Süreli İş Sözleşmesi (Full Time)
- Çağrı Üzerine Çalışma İş Sözleşmesi
- Deneme Süreli İş Sözleşmesi
- Takım İş Sözleşmesi
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Özellikleri nelerdir?
İş Kanunu md.14; “İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır.” denilmektedir.
İş hukukunda esas olan Belirsiz Süreli İş Sözleşmesidir. Belirsiz süreli iş
sözleşmesi yazılı yapılmak zorunda değildir. En az 1 yıldan fazla süre ile işte çalışılmış ise işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Belirli bir süre olmadığında bakiye süre ücreti şeklinde bir tazminat yoktur. İhbar önellerine uyulmadan feshedilmesi halinde ihbar tazminatına hak kazanılacaktır. İş güvencelerinden yararlanabilirler ve işe iade davası açabilirler. Esaslı neden olmaksızın yapılan belirli iş sözleşmeleri en baştan itibaren belirsiz süreli sayılacaktır.
Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Özellikleri nelerdir?
İş Kanunun 11. Maddesinde belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmelerinin belirli süreli iş sözleşmesi olduğu belirtilmiştir.
Sözleşmede belirli süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmesi İş Kanunu 8. Maddesi uyarınca yazılı yapılmak zorundadır.
Belirli süreli bir iş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın işçi tarafından feshi sözleşmede öngörülen cezai şartın işverene ödenmesini gerektirebilir.
Belirli süreli bir iş sözleşmesine göre kıdem tazminatına hak kazanılması için en az 1yıl süre ile çalışılmış olması gerekmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmeleri de şart koşulmaksızın ve tazminat ödenmeksizin işçi ve işveren tarafından haklı nedenlerle feshedilebilir.
Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar iş güvencelerinden yararlanamayacaklardır ve işe iade davası açamazlar. Buna karşılık sözleşmenin belirsiz olması gerektiğinin değerlendirilmesi halinde sözleşmenin üzerinde yazan belirli ifadesine bakılmaksızın işe iade davası açılması mümkün olabilecektir.
Buna rağmen belirli süreli bir iş sözleşmesi ile çalışan işçini sözleşme ile belirlenen zamanın dolması halinde ihbar ve kıdem tazminatı alması mümkün değildir.
Belirli süreli hizmet sözleşmesi, aksi kararlaştırılmadıkça, fesih bildiriminde bulunulmasına gerek olmaksızın, sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer. Sözleşmenin fesih bildirimiyle sona ereceği kararlaştırılmış ve iki taraf da fesih bildiriminde bulunmamışsa, sözleşme belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.
Devamlılık gösteren ve özel bir vasıf gerektirmeyen temizlik işlerinde iş sözleşmesinin belirsiz süreli sayılacağına Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 18.02.2004 tarih ve 2003/112750 Esas 2004/2701 Karar sayılı kararı ile karar verilmiştir.
İşe İade Davası nedir?
İşe iade davası, işveren tarafından iş sözleşmesi feshedilen ancak bu feshin geçersiz olduğu kanısında olan işçinin, işe iadesini talep ettiği davadır. İşe iade davası, iş sözleşmesi geçersiz bir nedenle sonlandırılan işçi tarafından açılabilir.
İşe İade Davası kaç gün içerisinde açılır?
İş akdinin işveren tarafından yapılan fesih bildiriminden itibaren 1 ay içinde açılması gereken bir davadır. Bu dava, süresi içinde açılmazsa dava açma hakkı sona erer. Bu süre hak düşürücü süredir. Bu dava 30 ve daha fazla işçi çalıştıran işverene karşı, haksız olarak işten çıkarılmış olan işçi tarafından açılır.
İşe İade Davası açabilmenin şartları nelerdir?
- İşe iade davası açmak isteyen işçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması gerekmektedir.
- Haksız yere işten çıkarılan kişi ile işyeri arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır.
- İşyerinde çalışan işçi sayısı toplamda en az 30 olmalıdır.
- İşe iade davası açabilmek için işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi gerekir. Fesih bildirimi işveren tarafından yazılı ve fesih sebebi açık, net bir şekilde belirtilerek yapılmış olmalıdır. Özetle, kendisi işten ayrılan yani istifa etmiş olan bir kişi işe iade davası açamayacaktır.
- İşe iade davası, işletmenin bütününün idaresinden sorumlu olan işveren vekili sıfatında ya da işveren vekili yardımcısı sıfatındaki kişiler tarafından açılamayacağı gibi, işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi olan kişiler tarafından da işe iade davası açılamaz.
- İşe iade davası açılabilmesi için fesih, geçerli bir sebep dışında gerçekleşmiş olmalıdır. Hangi durumlarda iş sözleşmesinin feshedileceği 4857 sayılı İş Kanunu içerisinde yer almaktadır.
İşe İade Davası hangi mahkemede görülür?
İşe İade Davası İş Mahkemeleri tarafından görülmektedir.
İşe İade Davasını kazanan ancak işverence işe iadesi gerçekleştirilmeyen işçinin hakları nelerdir?
- Boşta geçirdiği süreler için 4 aylık maaşı tutarında bir ücret (En fazla 4 ay)
- Mahkemenin takdirine göre, 8 aylık ücretine kadar işe başlatmama tazminatı
- İşçi ayrıca kıdem tazminatı ve ihbar tazminatını da alabilecektir. İşe iade davasını kazanan işçi, kıdem ve ihbar tazminatları dışında 12 aylık ücretine kadar da fazla tazminat alma hakkına sahip olabilmektedir.
İşe iade davasında 1 aylık süre ne zaman başlar?
1 aylık süre konusunda bilinmesi gerekenler; 1 aylık işe iade davası açma süresi; işveren tarafından fesih bildiriminin işçiye ulaşması ile başlar. İşverence işçiye ihbar süresi kullandırıldığı durumlarda, 1 aylık süre bu ihbar süresinin sonunda değil , işçiye fesih bildiriminin yazılı olarak yapıldığı tarihte başlayacaktır.
İşe iade davasını kazanan işçinin yapması gerekenler nelerdir?
İşçi, dava sonucunun kendisine tebliğinden itibaren 10 iş günü içerisinde işverene başvurmalıdır. İşçi 10 iş günü içerisinde işverene başvurmalı ve işe başlatılmasını talep etmelidir. Bu başvuruyu yapmayan işçi işe başlatmama tazminatı hakkını yitirir, ancak kıdem ve ihbar tazminatı hakları bakidir. Bu başvurunun ardından da işveren işçiyi 1 aylık süre içerisinde işe başlatmak zorundadır. İşçilerin işverene başvurularını noter kanalı ile yapmalarında ispat açısından fayda vardır.
İş Hukuku Avukatı Ankara Elif Buyurgan İş Hukuku
İş Hukuku Avukatı Ankara Av. Elif Buyurgan
Kafanızda soru işaretleri kaldıysa, tecrübeli bir iş hukuku avukatı ile görüşebilir, sorunlarınızı daha hızlı ve kolay halledebilirsiniz. İletişim bilgilerimizden bizlere buraya tıklayarak ulaşabilir, buraya tıklayarak ise whatsapp üzerinden randevu alabilir-soru sorabilirsiniz..
